Twan ArtsEén van mijn favoriete vertolkingen in de Bond-filmreeks is die van Pedro Armendáriz als Kerim Bey, het charismatische hoofd van Station T in From Russia with Love. In een film die sowieso al bol staat van het puike acteerwerk, weet Armendáriz met zijn uitstekende spel de film een gevoel van warmte en kameraadschap mee te geven. En dat sterke optreden verdient alleen maar meer respect wanneer je weet onder welke omstandigheden Armendáriz leefde. Gezien de huidige angstige tijden in Turkije, leek het me hoog tijd eens herinneringen op te halen aan de meesterspion uit Istanboel.
Pedro Armendáriz was een Mexicaanse acteur die al op jonge leeftijd emigreerde naar de VS. Nadat hij in 1931 afstudeerde, werkte hij een tijdje als toeristengids. Regisseur Miguel Zacharias ontdekte hem toen hij in een lokale cafetaria de jonge Armendáriz een befaamde monoloog van Shakespeare hoorde citeren. Armendáriz keerde terug naar zijn geboorteland en acteerde in de hoogtijdagen van de Mexicaanse cinema in diverse succesvolle films. Zijn mannelijke en charmante uitstraling (ze noemden hem ook wel ‘de Clark Gable van Mexico’) maakte hem geliefd bij zowel het publiek als zijn vakbroeders. Het duurde niet lang of filmmakers buiten het Latijns-Amerikaanse land ontdekte zijn talent en castte Armendáriz.
Toen Terence Young hem in 1963 vroeg voor de cruciale rol van Kerim Bey, was Armendáriz een van Mexico ’s beroemdste sterren. Het was in de maanden voorafgaand aan de opnames van From Russia with Love dat Armendáriz ontdekte dat hij aan kanker leed. Een ziekte die hij hoogstwaarschijnlijk jaren eerder had opgelopen bij de beruchte opnames van The Conqueror. Het is een triest en bekend verhaal in Hollywood: The Conqueror, met in de hoofdrol John Wayne, werd gefilmd in een omgeving waar diverse testen met atoomwapens waren uitgevoerd. De filmset werd besmet door de nucleaire neerslag van die testen. Meer dan negentig cast- en crewleden van The Conqueror – waaronder John Wayne zelf – zouden uiteindelijk aan kanker overlijden.
Pedro Armendáriz vertelde Terence Young het trieste nieuws en begreep het wanneer de regisseur de rol van Kerim Bey opnieuw zou casten. Maar daar wilde Young niets van weten. Hij besloot het opnameschema overhoop te gooien en alle scenes met Armendáriz als eerste te filmen. Tijdens de opnames van From Russia with Love vocht Armendáriz letterlijk voor zijn leven en verdiende alom respect voor zijn enorme inspanningen.
Tijdens de opnames van deze tweede Bond-film leerde hij Ian Fleming kennen, een man die zelf ook in de nadagen van zijn leven verkeerde. Het schijnt dat Fleming en Armendáriz bij een feestje op de filmset hun gezamenlijke bewondering voor de schrijver Ernest Hemingway bespraken. Hemingway had er destijds voor gekozen, toen hij eveneens stervende was aan kanker, niet lijdzaam af te wachten maar zelfmoord te plegen. Kort na het gesprek met Fleming werd Armendáriz in het ziekenhuis opgenomen. In navolging van Hemingway besloot Armendáriz ook niet lijdzaam af te wachten. Hij liet een wapen binnensmokkelen in het ziekenhuis en nam zijn eigen leven.
From Russia with Love was de laatste film waarin Armendáriz speelde. De allerlaatste keer dat we hem als Kerim Bey horen spreken, is een mooi afscheid voor zowel het personage als de acteur. Hij houdt aan boord van de Oriënt Express de Russische officier Benz onder schot. Er ligt nog een lange treinreis in het verschiet en Armendáriz spreekt de memorabele woorden: “I’ve had a particularly fascinating life. Would you like to hear about it?”
Het zou niet de allerlaatste keer zijn dat een Armendáriz verscheen in de Bond-filmreeks. Ruim 25 jaar later speelde Pedro Armendáriz Junior de rol van corrupte president Lopez in Licence to Kill.
Jasper Hartog
Reageren