Do you expect me to read?

Stel: je kent de boeken van Ian Fleming van buiten, je hebt je door het grootste deel van de Gardners gelezen, door de boeken van Benson kom je met geen mogelijkheid heen en alle andere (eenmalige) pogingen van andere schrijvers vallen toch een beetje tegen. Wat doe je dan? Gelukkig zijn er in de loop der jaren een flink aantal non-fictie boeken verschenen over onze favoriete Britse geheim agent. In mijn eerste paar bijdrages aan jamesbond.nl wil ik graag een aantal van deze boeken bespreken en mijn persoonlijke mening over de boeken geven. In deze column zal ik per keer een stuk of vijf boeken bespreken. Een aantal is in mijn ogen bijna onmisbaar voor de echte Bond- en boekliefhebber, een deel voelt meer als een herhaling van zetten en een enkeling heeft de kwaliteit van de film Die Another Day en kan dus met een gerust hart overgeslagen worden.     

James Bond Bedside Companion, Raymond Benson (1984)

Raymond Benson bracht in 1984 de James Bond Bedside Companion uit. In 1988 verscheen er een geactualiseerde versie. Het boek is al lange tijd uit productie maar onlangs is het verschenen als audioboek bij Audible. Ik ben een groot fan van audioboeken en dit is dan ook hoe ik met dit boek in aanraking ben gekomen. Het boek is onderverdeeld in 5 delen en bevat hoofdstukken over het fenomeen James Bond over de jaren heen, een biografie van Ian Fleming en James Bond, de boeken van Fleming, Amis en Gardner en een hoofdstuk over de films. Het boek is zeer uitgebreid en wordt gezien als het eerste “definitieve” werk over James Bond. Het is duidelijk te merken dat Benson een groot liefhebber is van Bond al maakt hij wel duidelijk dat hij geen fan is van de richting die de films ten tijde van Roger Moore op gingen. Je ziet ook dat het boek geschreven is in een tijd dat de films nog niet breed beschikbaar waren. Zo maakt Benson in zijn tekst regelmatig gebruik van quotes uit de films die net niet helemaal kloppen. Zelf vind ik vooral zijn hoofdstukken over het fenomeen James Bond en de boeken zeer de moeite waard.

Dit is het boek waarmee Raymond Benson op de radar kwam bij Glidrose Productions, de eigenaar van de rechten van de James Bond boeken. Nadat John Gardner afzwaaide als auteur van de James Bond boeken werd Benson door Glidrose benaderd om het stokje over te nemen. Dit resulteerde uiteindelijk in acht nieuwe James Bond romans, drie boeken gebaseerd op de filmscripts en één kort verhaal.

My Word Is My Bond, Roger Moore (2008)

Iedereen die weleens een interview met Sir Roger Moore gezien heeft weet dat de man een geboren verhalenverteller is. Dit boek, zijn autobiografie, staat vol met anekdotes over zijn jeugd, eerste acteerervaringen, zijn werk voor UNICEF en natuurlijk zijn tijd als James Bond. Dit alles is geschreven met de nodige zelfspot en de voor Moore zo karakteristieke droge humor. Hoewel hij een flink aantal van zijn collega’s de revue laat passeren en je tussen de regels door kunt lezen dat hij de één een stuk aardiger en/of professioneler vond dan de ander valt hij niemand echt af en blijft het modder gooien tot een minimum beperkt. Zoals Moore zelf zegt: “Als je niks aardigs over iemand kan zeggen is het ’t beste om helemaal niks te zeggen”. Ook als schrijver blijft Sir Roger dus een echte gentleman. Wat ik het leuke aan dit boek vind is dat Moore duidelijk laat merken dat hij een gelukkig man is. Iemand die zich realiseert dat hij een prachtig leven heeft en blij is dat hij via zijn werk bij UNICEF iets terug kan doen voor kinderen die het geluk niet aan hun zijde hebben.

Voor mij zal dit persoonlijk altijd een bijzonder boek blijven omdat mijn toenmalige vriendin het voor elkaar heeft gekregen om uitgenodigd te worden bij de uitgeverij voor de boekpresentatie van de Nederlandse uitgave van dit boek. Ik had de Engelse versie al bijna uit en heb deze, samen met een Nederlandse uitgave, laten signeren door Sir Roger. Een kort gesprekje en een fotomoment later was ik de eigenaar van mijn favoriete Bondaandenken.

Some Kind of Hero, Matthew Field, Ajay Chowdhury (2015)

Zo, ga er maar eens even lekker voor zitten, meer dan 700 pagina’s over James Bond zonder ook maar een foto te bekennen. De schrijvers van dit boek hebben geprobeerd een zo compleet mogelijk beeld te geven van de volledige (film)geschiedenis van James Bond en dat is ze heel aardig gelukt. De heren hebben een heleboel mensen rond de Bondfilms geïnterviewd en hun verhalen en anekdotes opgetekend. Het boek is, zoals zoveel boeken over James  Bond, onderverdeeld in hoofdstukken die stuk voor stuk een film beschrijven. Daarnaast hebben de schrijvers de belangrijkste momenten rondom de films, zoals het vertrek van Sean Connery en Harry Saltzman, in aparte hoofdstukken extra aandacht gegeven. Door de grote hoeveelheid mensen die ze voor dit boek gesproken hebben is er informatie naar boven gekomen die ik niet eerder in andere boeken gelezen heb. Zo stellen ze dat toen GoldenEye in pre-productie ging United Artists bij EON aangedrongen heeft op het vertrek van Timothy Dalton. De officiële lezing is altijd geweest dat Dalton zelf heeft aangegeven dat hij niet verder wilde als Bond. Maar, als we dit boek mogen geloven, is hem door United Artists de wacht aangezet. Om gezichtsverlies van Dalton te voorkomen hebben ze hem de kans gegeven om zelf zijn vertrek aan te kondigen maar had hij eigenlijk dus helemaal geen keuze. Alleen al voor dit soort nieuwe perspectieven is dit boek het lezen meer dan waard.

James Bond, The Legacy, John Cork en Bruce Scivally (2002)

Als je weleens naar de special features op je James Bond DVD’s gekeken hebt dan is de kans groot dat de naam (en vooral de stem van) John Cork je bekend voorkomt. John Cork is namelijk samen met medeauteur Bruce Scivally verantwoordelijk voor de Inside en andere documentaires die sinds 2002 op de James Bond DVD’s staan. In 2002 werd dit boek, dat eigenlijk niet veel meer is dan een uitgeschreven versie van de verschillende special features op de DVD’s, uitgebracht. Wil dat dan zeggen dat dit boek niet de moeite van het lezen waard is? Zeker niet! Het is een prachtig vormgegeven boek in een groot formaat dat een hoop mooie foto’s bevat en gedrukt is op mooi dik papier. Een echt koffietafelboek dat je gemakkelijk eens in de zoveel tijd even oppakt om een stukje in te lezen. Het boek bevat informatie over alle 20 officiële films die tot dan toe uitgebracht waren plus de onofficiële films Casino Royale 1967 en Never Say Never Again.

The music of James Bond, Jon Burlingame (2012)

Ik weet niet hoe het met jullie zit maar als ik in de bioscoop, of ergens anders, die eerste beroemde tonen van de James Bond theme hoor dan kost het de nodige moeite om een glimlach te onderdrukken. Voor mij is de muziek van Monty Norman, John Barry, Marvin Hamlisch, David Arnold en al die anderen onlosmakelijk verbonden aan de hele beleving van een Bondfilm. Zo erg zelfs dat ik af en toe een nummer hoor en denk: “goh, dat zou best een Bond song kunnen zijn”.

Jon Burlingame heeft in zijn boek de hele geschiedenis van één van de meest herkenbare onderdelen van de James Bond films beschreven; de muziek. Het proces rond het schrijven van de soundtrack komt voor elke film uitgebreid aan bod en het boek staat vol met anekdotes van de componisten, de orkestleden en de bandleden die meegewerkt hebben aan de verschillende soundtracks. Zo vertelt gitarist Vic Flick dat Shirley Bassey in eerste instantie de hoge noten in de titelsong van Goldfinger niet haalde. Om haarzelf meer vocale “speelruimte” te geven besloot ze, te midden van iedereen in de studio, haar BH uit te trekken. Het eindresultaat is wereldberoemd geworden en ik denk dat we mogen zeggen dat het goed is dat ze deze kleine aanpassing in haar kleding aangebracht heeft. Hoewel Goldfinger misschien wel het bekendste Bondnummer is en in ieder geval de blauwdruk is geworden voor die authentieke Bondsound was het nummer bijna niet uitgebracht. Harry Saltzman vond het nummer namelijk verschrikkelijk en wilde in eerste instantie niet dat het gebruikt zou worden voor een film die door hem geproduceerd werd. Maar goed, Saltzman vond ook dat Live and Let Die beter door iemand anders gezongen kon worden dan door Paul McCartney dus laten we niet teveel waarde hechten aan de muzikale kennis van de heer Saltzman.

Wat ik een gemiste kans vind is dat er, hoewel er door het hele boek verwezen wordt naar bepaalde stukken op de soundtracks, geen CD bij dit boek zit. Het was toch leuk geweest om tijdens het lezen te kunnen horen waar de schrijver nou precies aan refereert. Zelf heb ik niet alle soundtracks op CD (schandalig, ik weet het) dus soms was het lastig om het precieze stuk muziek voor de geest te halen. Ik heb dit boek “gelezen” als audioboek en juist daar was de muziek een echte toegevoegde waarde geweest. Maar waarschijnlijk was het vanwege de rechten niet mogelijk om dit te doen.

Tot zo ver een eerste kijkje in mijn boekenkast. De volgende keer ga ik verder met het meest zwaarlijvige Bondboek, een boek gericht op de kleding van de heer Bond en het aller slechtste boek over Bond dat ik in de kast heb staan.